Za kratami

Cuba 2024

Urodziłem się w kraju, gdzie socjalizm był jedynym i niepodważalnym systemem, w którym przyszło mi żyć. To było coś normalnego – ciągle było jakoś dziwnie, nie tak, czegoś brakowało tu czy tam. To był tak zwany standard. Dla dziecka nie miało to jednak większego znaczenia. To rodzice dbali o życie, dach nad głową, a wszystko jakoś działało. Nic wielkiego nie zagrażało, nic złego się nie działo. I taki stan rzeczy mógłby trwać w nieskończoność... dopóki nie zobaczysz innej perspektywy.

A ta pojawia się w momencie, kiedy odwiedzasz inne miejsce. Nagle twoja rzeczywistość zaczyna rozmijać się z tym, co widzisz i czego doświadczasz. To jest pierwszy sygnał, piękny z dzisiejszej perspektywy. Jedyny moment, który uświadamia ci, że nie wszystko jest wszystkim dane w równym stopniu. Zawsze znajdzie się ktoś, kto ma lepiej, więcej – bez względu na czas i miejsce.

Nagle sen się kończy, coś się zmienia, a ktoś wymyśla dla nas „lepszy świat”. Doświadczamy tego i przekonujemy się, że rzeczywistość nigdy nie będzie idealna. Dobra tego świata, na które pracujemy, mają absurdalnie nieproporcjonalny podział. To właśnie te dysproporcje pchają nas dalej, powodując nieustanny ruch i zmiany.

Nie jestem we właściwym miejscu i czasie. Zawsze mam takie wrażenie. Ten tekst ma być jedynie wyjaśnieniem mojej obecności na wyspie – pięknej i „bogatej”, gdzie ludzie teoretycznie mogą żyć dobrze i godnie. Niestety, rzeczywistość wygląda inaczej. I wydaje się, że nikomu, poza zwykłymi ludźmi, to nie przeszkadza.

Dlaczego jesteśmy tacy? Pytam sam siebie, nie oczekując odpowiedzi. Jak powiedział klasyk: „Piękny jest świat, kiedy się nic o nim nie wie.” 

Zawsze pragniemy zmiany. Nawet gdy jest dobrze, zawsze szukamy przejścia na coś „jeszcze lepszego”. I tak w kółko. Ale ja tu tylko wprowadzam. Wprowadzam do obrazu, do czegoś, co każdy, kto ogląda fotografie, i tak przefiltruje przez własną perspektywę.

To jest piękne w nas, że zawsze potrafimy znaleźć coś dla siebie – bez względu na poziom szczęścia czy beznadziei. Ja daję ci 50%, a ty i tak masz swoje 50% – przetworzone, odebrane przez siebie i swoje doświadczenia.

„Kuba zza krat” – tak to widzę. Kuba wie, gdzie jest i czym jest. Ma potencjał, ale brakuje jej nadziei. A może jednak ją ma? Człowiek ma w sobie to samo, co ziemia, na której żyje. Może wszystko, a zarazem może tylko trwać. To zarazem piękne i  smutne – oglądać i napawać się  ruiną w niepowtarzalnych, wspaniałych okolicznościach przyrody.

To moje wprowadzenie i wyjaśnienie. To moja opowieść o miejscu znanym – miejscu, gdzie króluje niedostatek i krata. Nawet jeśli jest to krata z finezją, to zawsze pozostaje kratą. Nawet jeśli to wyspa egzotyczna i piękna, lecz sam nie masz wolności w wyborze i samostanowieniu o sobie i swoim losie. To zawsze stan, którego nikomu nie zazdroszczę.

Behind Bars

Cuba 2024

I was born in a country where socialism was the only and unquestionable system in which I had to live. It was normal—things always felt a little strange, not quite right, something was always missing here or there. That was the so-called standard. But as a child, it didn’t matter much. Parents took care of life, a roof over our heads, and somehow, everything worked. Nothing major threatened us, nothing bad happened. And this state of affairs could have lasted indefinitely... until you see another perspective.

And that moment comes when you visit another place. Suddenly, your reality starts to diverge from what you see and experience. This is the first signal—a beautiful realization from today’s perspective. The one moment that makes you understand that not everything is given to everyone equally. There will always be someone who has more, who has it better—regardless of time and place.

Then suddenly, the dream ends. Something changes. Someone invents a “better world” for us. We experience it and realize that reality will never be perfect. The world’s wealth, the things we work for, are absurdly and disproportionately distributed. And these imbalances push us forward, forcing constant movement and change.

I am never in the right place at the right time. I always have this feeling. This text is merely an explanation of my presence on this island—beautiful and “wealthy,” where, in theory, people could live well and with dignity. Yet, reality looks different. And it seems that no one, except ordinary people, is bothered by it.

Why are we like this? I ask myself without expecting an answer. As the classic saying goes: “The world is beautiful when you know nothing about it.”

We always crave change. Even when things are fine, we always seek the transition to something “even better.” And so the cycle continues. But I am merely introducing something here—introducing an image, something that every viewer of a photograph will filter through their own perspective.

That is the beauty of us—we always find something for ourselves, regardless of happiness or despair. I give you 50%, and you will still have your own 50%—processed, interpreted through your own experiences.

"Cuba Behind Bars"—that’s how I see it. Cuba knows where and what it is. It has potential but lacks hope. Or maybe it still has hope? A person’s fate is tied to the land they stand on. One moment, they can have everything; the next, they are merely trying to survive.

It is both beautiful and sad—to observe and revel in the ruins, set in such unique and breathtaking natural surroundings.

This is my introduction and explanation. My story about a well-known place—a place where scarcity and confinement rule. Even if the confinement is elegant, it remains a cage. Even if it’s an exotic and beautiful island, when you lack the freedom to choose and determine your own fate, it is a condition I envy no one.